Förderung der lateinischen Sprache

‚Latina Lingua’: Benedikt XVI. zur Förderung der lateinischen Sprache als universales Mittel der Weitergabe der christlichen Botschaft

jogannes XXIIILeo der GrosseQuelle
Veterum sapientiae

Von Armin Schwibach

Rom, kath.net/as, 10. November 2012

Mit dem apostolischen Schreiben in der Form eines Motu proprio „Latina Lingua“ errichtete Papst Benedikt XVI. am heutigen 10. November, dem Festtag des heiligen Papstes Leo des Grossen, die Päpstliche Akademie für die lateinische Sprache „Pontificia Academia Latinitatis“.

Benedikt XVI. betont in seinem Schreiben, dass die Kirche und die Päpste der lateinischen Sprache immer grosse Beachtung zukommen lassen haben. Die Päpste hätten deren Kenntnis und Verbreitung stets eifrig gefördert, indem sie das Lateinische zu ihrer Sprache gemacht hätten. Wie bereits der selige Johannes XXIII. in seiner Apostolischen Konstitution „Veterum sapientiae“ erklärt habe, sei die lateinische Sprache fähig, auf universale Weise die Botschaft des Evangeliums zu vermitteln.
Seit Pfingsten habe die Kirche in allen Sprachen der Menschen gesprochen und gebetet, so der Papst. Die Christen der ersten Jahrhunderte hätten dennoch in breitem Masse das Griechische und Lateinische genutzt, „Sprachen der universalen Kommunikation der Welt, in der sie lebten, dank derer die Neuheit der Wortes Christi dem Erbe der hellenistisch-römischen Kultur begegnete“.
Nach dem Untergang des weströmischen Reiches habe die Kirche nicht nur weiterhin die lateinische Sprache benutzt. Vielmehr habe sie diese sowohl im theologischen als auch im liturgischen Bereich sowie in jenem der Ausbildung und der Weitergabe des Wissens bewahrt und gefördert.

Auch in unserer Zeit, so das II. Vatikanische Konzil (vgl. Optatam totius, 13), sei die Kenntnis der lateinischen Sprache für das Studium der Quellen, aus denen zahlreiche kirchliche Disziplinen schöpften (Theologie, Liturgie, Patristik, Kirchenrecht), mehr denn je notwendig. Zudem seien in dieser Sprache die wichtigsten Dokumente des päpstlichen Lehramtes abgefasst.

Benedikt XVI. erklärt weiter, dass in der zeitgenössischen Kultur in einem Kontext der allgemeinen Schwächung der humanistischen Studien die Gefahr einer immer oberflächlicheren Kenntnis der lateinischen Sprache gegeben sei, was auch im Bereich der philosophischen und theologischen Studien der künftigen Priester festgestellt werden könne.
„Andererseits ist gerade in unserer Welt, in der Wissenschaft und Technologie einen grossen Raum einnehmen, ein erneuertes Interesse für die Kultur der lateinischen Sprache festzustellen, dies nicht nur auf jenen Kontinenten, die ihre kulturellen Wurzeln im griechisch-römischen Erbe haben“. Eine derartige Aufmerksamkeit sei umso bedeutsamer, insofern sie nicht nur akademische und institutionelle Bereiche betreffe, sondern auch die jungen Menschen und die Gelehrten aus sehr unterschiedlichen Traditionen.

Aus diesem Grund ist es für den Papst dringlich, den Einsatz für eine grössere Kenntnis und einen kompetenteren Gebrauch der lateinischen Sprache sowohl im Binnenraum der Kirche als auch in der Welt der Kultur zu fördern. Um eine derartigen Anstrengung in ihrer Wichtigkeit hervortreten zu lassen, seien die Anwendung von den neuen Bedingungen angemessenen didaktischen Methoden sowie die Förderung eines Netzwerkes von Beziehungen unter akademischen Einrichtungen und unter Gelehrten geboten, „um das reiche und vielfältige Erbe der lateinischen Kultur in ihrem Wert hervortreten zu lassen“.

In diesem Sinn richte Benedikt XVI. in den Spuren seiner Vorgänger im Rahmen des Päpstlichen Rates für die Kultur die neue Akademie ein. Gleichzeitig werde die von Papst Paul VI. am 30. Juni 1976 eingerichtete Stiftung „Latinitas“ aufgehoben.

Kath. Net veröffentlicht den Text des Motu proprio „Latina Lingua“ im Wortlaut:

LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE “LATINA LINGUA” De Pontificia Academia Latinitatis condenda
1. Latina Lingua permagni ab Ecclesia Catholica Romanisque Pontificibus usque est aestimata, quandoquidem ipsorum propria habita est lingua, qui eandem cognoscendam et diffundendam assidue curaverunt, cum Evangelii nuntium in universum orbem transmittere valeret, quemadmodum in Constitutione Apostolica Veterum sapientia Decessor Noster beatus Ioannes XXIII iure meritoque edixit. Enimvero inde a Pentecoste omnibus hominum linguis locuta et precata est Ecclesia. Attamen christianae communitates primorum saeculorum linguam Graecam Latinamque affatim usurpaverunt, cum illis locis in quibus morabantur universalia essent communicationis instrumenta, quorum ope Christi Verbi novitas hereditati obviam ivit Romani et Hellenistici cultus. Romano Imperio occidentali exstincto, Romana Ecclesia non modo lingua Latina uti perrexit, verum etiam quodammodo custos eiusdem et fautrix fuit, sive in Theologiae ac Liturgiae, sive in institutionis et scientiae transmittendae provincia.
2. Nostris quoque temporibus Latinae linguae et cultus cognitio perquam est necessaria ad fontes vestigandos ex quibus complures disciplinae ceteroqui hauriunt, exempli gratia Theologia, Liturgia, Patrologia et Ius Canonicum, quemadmodum Concilium Oecumenicum Vaticanum II docet (cfr Decretum de Institutione sacerdotali, Optatam totius, 13). In hac praeterea lingua, ut universalis Ecclesiae natura pateat, typica forma sunt scripti liturgici libri Romani Ritus, praestantiora Magisterii pontificii Documenta necnon sollemniora Romanorum Pontificum officialia Acta.
3. In hodierno tamen cultu, humanarum litterarum extenuatis studiis, periculum adest levioris linguae Latinae cognitionis, quae in curriculis philosophicis theologicisque futurorum presbyterorum quoque animadvertitur. Sed contra, in nostro ipso orbe, in quo scientia ac technologia praecipuum obtinent locum, renovatum culturae et linguae Latinae studium invenitur, non illis in Continentibus dumtaxat quae proprias culturales radices in patrimonio Graeco et Romano habent. Id diligentius est animadvertendum eo quod non modo academiarum provincia et institutionum implicatur, sed ad iuvenes inquisitoresque etiam attinet, qui ex diversissimis Nationibus et traditionibus proveniunt.
4. Quapropter necessitas instare videtur ut linguae Latinae altius cognoscendae eiusque congruenter utendae fulciatur cura, sive in ecclesiali sive in patentiore cultus campo. Ut hic nisus extollatur et evulgetur, consentaneum prorsus est docendi rationes adhibere aptas ad novas condiciones et provehere item necessitudines inter Academicas institutiones et inquisitores, ut copiosum ac multiforme Latini cultus patrimonium efferatur. Ad haec proposita assequenda, Decessorum Nostrorum semitas calcantes, hasce per Litteras Apostolicas Motu Proprio datas hodie Pontificiam Academiam Latinitatis condimus, quae Pontificio Consilio de Cultura erit obnoxia. Eam regit Praeses, quem Secretarius iuvat et ii a Nobis nominantur, dum Consilium Academicum illis auxilium fert. Opus Fundatum Latinitas, quod Pauli PP. VI chirographo Romani Sermonis die XXX mensis Iunii anno MCMLXXVI est constitutum, exstinguitur. Decernimus ut hae Litterae Apostolicae Motu Proprio datae, quibus ad experimentum in quinquennium adnexum Statutum comprobamus, per editionem in actis diurnis “L’Osservatore Romano” evulgentur.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die X mensis Novembris, in memoria Sancti Leonis Magni Papae, anno MMXII, Pontificatus Nostri octavo.
BENEDICTUS PP XVI
* * *
Pontificiae Academiae Latinitatis Statutum
Art. I Pontificia Academia Latinitatis conditur, cuius sedes in Statu Civitatis Vaticanae locatur, quae linguam Latinam et cultum promoveat extollatque. Academia cum Pontificio Consilio de Cultura copulatur, cui est obnoxia.
Art. II § 1. Haec sunt Academiae proposita: a) ut linguae litterarumque Latinarum, quae ad classicos, Christianos, mediaevales, humanisticos et recentissimos pertinent auctores, cognitionem iuvet studiumque provehat, praesertim apud catholica instituta, in quibus vel Seminarii tirones vel presbyteri instituuntur atque erudiuntur; b) Ut provehat diversis in provinciis Latinae linguae usum, sive scribendo sive loquendo.
§ 2. Ut haec proposita consequatur, Academia studet: a) scripta, conventus, studiorum congressiones, scaenica opera curare; b) curricula, seminaria aliaque educationis incepta procurare, etiam iunctis viribus cum Pontificio Instituto Altioris Latinitatis; c) hodierna quoque communicationis instrumenta in discipulis instituendis adhibere, ut sermonem Latinum perdiscant; d) expositiones, exhibitiones et certamina apparare; e) alia agere ac suscipere ad hoc Institutionis propositum assequendum.
Art. III Pontificia Academia Latinitatis Praesidem, Secretarium, Consilium Academicum ac Sodales, qui Academici quoque nuncupantur, complectitur.
Art. IV § 1. Academiae Praeses a Summo Pontifice in quinquennium nominatur. Praesidis mandatum in alterum quinquennium renovari potest.
§ 2. Ad Praesidem spectat: a) iure Academiae, etiam coram quavis iudiciali administrativaque auctoritate, sive canonica sive civili, partes agere; b) Consilium Academicum et Sodalium Congressionem convocare eisque praesidere; c) Congressionibus Coordinationis Academiarum Pontificiarum Sodalis loco interesse atque cum Pontificio Consilio de Cultura necessitudinem persequi; d) Academiae rebus agendis praeesse; e) ordinariae administrationi, Secretario opem ferente, atque extraordinariae administrationi, suffragante Consilio Academico necnon Pontificio Consilio de Cultura, consulere.
Art. V § 1. In quinquennium a Summo Pontifice nominatur Secretarius, qui in alterum quinquennium confirmari potest. § 2. Praeses, si forte absit vel impediatur, Secretarium delegat, ut ipsius vice fungatur.
Art. VI § 1. Consilium Academicum constituunt Praeses, Secretarius et quinque Consiliarii. Consiliarii autem a coetu Academicorum in quinquennium eliguntur, qui confirmari possunt. § 2. Consilium Academicum, cui Academiae Praeses praeficitur, de maioris ponderis quaestionibus, ad Academiam attinentibus, decernit. Ipsum Rerum agendarum ordinem comprobat, quae a Coetu Sodalium tractanda erunt, qui saltem semel in anno est convocandus. Consilium a Praeside convocatur semel in anno atque quotiescumque porro id saltem tres Consiliarii requirunt.
Art. VII Praeses, suffragante Consilio, Archivarium, qui Bibliothecarii partes quoque agit, atque Thesaurarium nominare potest.
Art. VIII § 1. Academiam constituunt Sodales Ordinarii, qui numerum quinquaginta non excedunt et Academici vocantur, quique studiosi sunt cultoresque linguae ac litterarum Latinarum. Ii a Secretario Status nominantur. Cum autem Sodales Ordinarii octogesimum aetatis annum complent, Emeriti fiunt. § 2. Academici Ordinarii Academiae Coetui, a Praeside convocato, intersunt. Academici Emeriti Coetui interesse possunt, at sine suffragio. § 3. Praeter Academicos Ordinarios, Academiae Praeses, Consilio audito, alios Sodales nominare potest, qui “correspondentes” nuncupantur.
Art. IX Aboliti Operis Fundati Latinitas patrimonium inceptaque, compositione editioneque commentariorum Latinitas addita, in Pontificiam Academiam Latinitatis transferuntur.
Art. X Quae hic expresse non deliberantur, Codice Iuris Canonici et Status Civitatis Vaticanae legibus temperantur.

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Kategorien

Die drei Säulen der röm. kath. Kirche

monstranz maria papst-franziskus

Archiv

Empfehlung

Ausgewählte Artikel